DAWNEJ SZKOŁY LUDOWEJ
U ZBIEGU ULIC JEMIOŁOWEJ I KRUCZEJ
(obecnie Gimnazjum Nr 16 i VII Liceum Ogólnokształcące)
 |
| Richard Plüddemann (1910r.) |
Od połowy XIX wieku, a szczególnie po zjednoczeniu Niemiec, Wrocław przeżywał dynamiczny rozwój gospodarczy i demograficzny. Lata 1871 - 1914 charakteryzował również szybki rozwój różnorodnych gałęzi przemysłu. Pod względem dynamiki rozwoju Wrocław plasował się na trzecim miejscu w Rzeszy, po Berlinie i Hamburgu.
Miasto od czasu przyłączenia Śląska do Prus w połowie XVIII wieku stało się jedną z trzech siedzib królewskich, a zarazem centrum administracyjnym całej prowincji. Działały tu liczne banki, towarzystwa i spółki akcyjne oraz giełda. Wznoszono okazałe gmachy użyteczności publicznej.
Po zjednoczeniu Niemiec w 1871 roku zwiększa się napływ ludności z innych obszarów Rzeszy. Ten fakt, między innymi spowodował konieczność rozszerzenia granic miasta o nowe tereny, jak również intensywną urbanizację obszarów podmiejskich. Miało to na celu zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych związanych z intensywnym wzrostem liczby mieszkańców. W tym okresie Wrocław liczył już ponad pół miliona ludności.
Rozwój demograficzny i terytorialny zmusił władze miasta do rozpoczęcia licznych inwestycji zwłaszcza w budownictwie komunalnym , obok których zaczęto wznosić: szkoły, szpitale, przytułki, hale targowe, muzea i biblioteki.
Potrzeby rozwijającej się aglomeracji miejskiej wymogły na Radzie Miejskiej konieczność powoływania radcy budowlanego. Od 1885 roku stanowisko to powierzono młodemu, zdolnemu architektowi z Berlina Richardowi Plüddemannowi.
GENEZA DAWNEJ SZKOŁY LUDOWEJ
PRZY UL. JEMIOŁOWEJ - KRUCZEJ
Włączenie w granice miasta Przedmieścia Świdnickiego spowodowało, że jego główna arteria, Kaiser - Wilhelm - Strasse (Powstańców Śląskich), będąca przedłużeniem traktu królewskiego, stała się jedną z najbardziej reprezentacyjnych ulic Wrocławia.
Powstające w końcu XIX wieku okazałe gmachy instytucji i urzędów oraz konsulaty wielu państw sąsiadowały z terenami dotychczas słabiej zurbanizowanymi, związanymi przede wszystkim z działalnością rolniczo - warzywniczo - zielarską, szczególnie rozwiniętą na obszarach: Hub, Glinianek, Dworku, Borku i Krzyków. Na terenach, włączonych w granice miasta, od końca lat 60-tych ustępowała zabudowa wiejska. Wymagało to między innymi kosztownych wydatków związanych z uzbrojeniem terenu, budową dróg oraz osiedli mieszkaniowych. Wśród wyżej wymienionych, tylko w przypadku Borku i Krzyków zdecydowano się na zabudowę willową. W pozostałych wzniesiono osiedla o zwartej zabudowie czynszowej. Jak bardzo zmieniało się otoczenie mogą świadczyć zachowane plany A.Hoffmanna z lat 1865 i 1884 oraz plan Städtisches Vermessungsamt z 1907 roku przedstawiający projekt zabudowy i regulacji biegu ulic w rejonie obecnej Grochowej i Jemiołowej. Ostatni z wymienionych planów dostarcza jeszcze jednej ważnej informacji.Na obszarze ciągle jeszcze słabo zaludnionym i jeszcze nie w pełni zabudowanym, można już dostrzec okazałe budynki miejskiej szkoły ludowej. Potwierdzają to również ówczesne fotografie.
 |
| Fragment planu miasta wraz z naszą szkołą (1907r.) |
 |
| Projekt elewacji wschodniej |
Fakt wzniesienia szkoły przed powstaniem osiedla mieszkaniowego świadczy o szczególnym stosunku władz miasta do edukacji. Taka kolejność inwestycji nie była bowiem przypadkiem odosobnionym.
Projekt wspomnianej szkoły powstał w 1897 roku. Był dziełem wspólnym Richarda Plüddemanna i Karla Klimma.
 |
| Budynek szkolny z halą gimnastyczną (1900r.) |
Obejmował on wówczas tylko część przy Jemiołowej - Yorckstrasse, wraz z halą gimnastyczną (obecne Gimnazjum Nr 16). Był to pierwszy budynek szkoły, który oddano we Wrocławiu po kilkuletniej przerwie spowodowanej brakiem terenów uzbrojonych.
 |
Po dwuletniej budowie szkoła mogła przyjąć pierwszych uczniów. Nie oznaczało to jednak końca inwestycji. Od 1900 roku powstały kolejne projekty rozbudowy szkoły. W 1903 roku został przygotowany już przez samego Plüddemanna ostateczny, trzeci, projekt drugiego budynku przylegającego do ulicy Kruczej - Charlottenstrasse (obecne VII LO), zrealizowany w latach 1905 - 1907. W wersji przyjętej do realizacji uwzględniono część z mieszkaniami służbowymi dla dyrektora i nauczycieli.
 |
|
| Richard Plüddemann (1910r.) |
Jeszcze w trakcie studiów, w 1873 roku po raz pierwszy przebywał we Wrocławiu. Po zdaniu niezbędnego egzaminu kierował tutaj budową gmachu Cesarskiej Dyrekcji Telegrafu przy placu Muzealnym. Jako student wstąpił do Związku Architektów i Inżynierów. Aktywnie uczestniczył w jego pracach, był laureatem konkursów, a wynikiem jego zainteresowań były pierwsze projekty budynków szkolnych. Po powrocie do Berlina, w 1876 roku otrzymał nagrodę w prestiżowym konkursie im. K. F. Schinkla. Nagrodzony projekt centralnego cmentarza w Berlinie - Spandau, łączący w sobie elementy różnych stylów historycznych, został zatwierdzony jako jego praca dyplomowa. Otrzymaną wówczas nagrodę pieniężną wykorzystał na podróż naukową do Austrii, Włoch, Francji, Belgii i Holandii.
W latach 1878 - 1884 pracował w Ministerstwie Robót Publicznych w Berlinie. Właśnie wówczas powstał jego pierwszy projekt "gotycki" - zespół budynków sądowych we Flensburgu . Do momentu objęcia stanowiska radcy budowlanego we Wrocławiu Plüddemann był laureatem wielu konkursów architektonicznych. Projektował zarówno budynki użyteczności publicznej, jak i wille, na prywatne zamówienia. Po raz drugi przybył na krótko do Wrocławia, aby kierować budową gmachu Zarządu Prowincji Śląskiej (obecna siedziba Muzeum Narodowego). Powrócił tu ponownie w lipcu 1885 roku, by przystąpić do konkursu na stanowisko miejskiego radcy budowlanego, a po zwycięstwie nad rywalami, 3 września został zaprzysiężony przez Radę Miejską Wrocławia. Wybór był wielkim wyróżnieniem, ale jeszcze większym wyzwaniem . Wraz z objęciem stanowiska radcy budowlanego osiadł na stałe we Wrocławiu i zamieszkał z rodziną w kamienicy przy Kaiser - Wilhelm - Strasse (Powstańców Śląskich 58).
W ciągu 23 lat urzędowania Richard Plüddemann był ważną postacią we wrocławskiej architekturze, na której odcisnął wyraźnie swoje piętno.
W ostatniej dekadzie XIX wieku, nastąpiło znaczne ożywienie w budownictwie, szczególnie na potrzeby oświatowe. W latach 1885 - 1888, po wprowadzeniu zmian w istniejących projektach, powstały szkoły elementarne przy ulicach Swobodnej, Paulińskiej i Haukego-Bosaka. Od 1887 do 1906 Richard Plüddemann zaprojektował i nadzorował budowę szkół przy Glinianej, Poznańskiej, Skargi, Tęczowej, Kościuszki, Reja, Nowowiejskiej, Jemiołowej - Kruczej, Dawida, Kleczkowskiej, Młodych Techników, Litomskiej, Joannitów, Świętokrzyskiej, na Poniatowskiego i Wejherowskiej. Ogółem do 1910 roku powstało ponad 30 nowoczesnych szkół, a także budynki bankowe, muzea, przytułki, hale targowe, siedziby straży pożarnej oraz rozbudowano Starą Giełdę i wiele budynków szpitalnych. Wzniesiono okazały gmach Miejskiej Kasy Oszczędności - Biblioteki Miejskiej, a ponadto powstały m.in. liczne projekty mostów, hal targowych, budynków użyteczności oraz nie zrealizowany projekt nowego ratusza miejskiego.
Z ogólnej ilości ostatecznie zrealizowanych obiektów wynika, że projektowanie budynków szkolnych zajmowało ważne miejsce w twórczości Plüddemanna, a jego działalność na terenie Wrocławia przyczyniła się do znacznego rozwoju szkolnictwa epoki wilhelmińskiej.
Materiały opracowane i udostępnione przez panią
mgr Jadwigę Szemborską
mgr Jadwigę Szemborską
